Іван Навумавіч Рахцеенка
Іван Навумавіч Рахцеенка | |
---|---|
Дата нараджэння | 21 верасня 1905 |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 29 чэрвеня 1988 (82 гады) |
Грамадзянства | |
Род дзейнасці | навуковец |
Навуковая сфера | батаніка, экалогія і лесаводства |
Месца працы | |
Навуковая ступень | доктар біялагічных навук |
Навуковае званне | |
Альма-матар | |
Партыя | |
Узнагароды |
Іван Навумавіч Рахце́енка[1][2] (21 верасня 1905 — 29 чэрвеня 1988) — вучоны ў галіне батанікі, экалогіі і лесаводства, доктар біялагічных навук (1961), прафесар (1967). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1978). Бацька Л. І. Рахцеенкі[2].
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Нарадзіўся ў вёсцы Шэкі (зараз у Дубровенскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі). У 1930 годзе скончыў лясны факультэт Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі сельскай і лясной гаспадаркі. З 1931 года працаваў у Беларускім навукова-даследчым інстытуце лясной гаспадаркі, дзе займаў пасаду старэйшага навуковага супрацоўніка. У 1941—1945 гадах на пасадзе дырэктара Беларускага філіяла Усесаюзнага навукова-даследчага інстытута лясной гаспадаркі ў Арэнбургскай вобласці[3]. У 1946—1955 гадах — старэйшы навуковы супрацоўнік ва Усесаюзным навукова-даследчым інстытуце лясной гаспадаркі ў горадзе Пушкіна Маскоўскай вобласці[3]. У 1951—1955 гадах на пасадзе дырэктара Цэнтральнага батанічнага сада Акадэміі навук БССР. У 1957—1979 гадах у Інстытуце эксперыментальнай батанікі Акадэміі навук БССР на пасадзе загадчыка лабараторыі экалогіі раслін, у 1979—1988 гадах — галоўны навуковы супрацоўнік[3].
Навуковая і грамадская дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]
Аўтар больш за 200[3] навуковых прац (у тым ліку 8 манаграфій)[3] у галіне падсочкі лесу, экалогіі каранёвых сістэм дрэвавых парод, эколага-фізіялагічных і біялагічных асноў ўзаемадзеяння раслін у супольнасцях. Даследаваў працэсы росту і развіцця каранёвых сістэм драўняных раслін у розных глебава-грунтовых умовах, тэрміны жыццядзейнасці актыўных каранёў, сезонныя цыклы паглынання і вылучэнні мінеральных пажыўных рэчываў каранямі драўняных раслін і перадача іх ад аднаой расліны да другой, узаемаадносіны драўняных парод у лясных насаджэннях рознай тыпалагічнай прыналежнасці. Высветліў новыя палажэнні ў галіне фізіёлага-біяхімічнага ўзаемаўплыву раслін у раслінных супольнасцях. Даследаваў працэсы ўзаемнага ўплыву каранёвых выдзяленняў раслін. Абгрунтаваў прынцыпы сумяшчальнасці відаў раслін у змешаных пасадках, якія адрозніваюцца большай прадуктыўнасцю ў параўнанні з чыстымі насаджэннямі. Распрацаваў прынцыпы падбору біялагічна сумяшчальных відаў у мэтах стварэння высокапрадукцыйных мяшаных лясных насаджэнняў.
Сярод апублікаванага:
- Наставление по подсочке берёзы и клёна и переработка их сока в сироп. — М.: Пищепромиздат — 1946.
- Корневые системы древесных и кустарниковых пород. — М. — Л.: Гослесбумиздат — 1952.
- О росте и развитии корневых систем древесных пород. — Пекин — 1955. (на кітайскай мове)
- Рост и взаимодействие корневых систем древесных растений. — Мн.: Из-во АН БССР — 1963.
- Корневое питание растений в фитоценозах. — Мн., 1973.(у сааўтарстве)
- Эколого-физиологические основы взаимодействия растений в фитоценозах. — Мн., 1976.(у сааўтарстве)
- Межвидовые и внутренние отношения растений в искусственных фитоценозах / Академия наук Белорусской ССР, Институт экспериментальной ботаники им. В. Ф. Купревича; [науч. ред. В. И. Парфенов, акад. АН БССР] — Минск :Наука и техника, 1987. (у сааўтарстве)
У 1963—1968 гадах займаў пасаду акадэміка-сакратара Аддзялення біялагічных навук Акадэміі навук БССР[3]. У 1965—1979 годзе уваходзіў у склад рэдакцыйнай калегіі часопіса «Весці Акадэміі навук БССР (серыя біялагiчных навук)»[3].
Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]
Узнагароджаны медалём «Знак Пашаны» і іншымі медалямі[3].
Зноскі
- ↑ Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
- ↑ а б БелЭн 2001.
- ↑ а б в г д е ё ж Рахтеенко Иван Наумович (руск.) // Інстытут эксперыментальнай батанікі імя В. Ф. Купрэвіча НАН Беларусі
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Рахцеенка Іван Навумавіч // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
- Рахцеенка Іван Навумавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 382. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Нарадзіліся 21 верасня
- Нарадзіліся ў 1905 годзе
- Нарадзіліся ў Аршанскім павеце (Расійская імперыя)
- Памерлі 29 чэрвеня
- Памерлі ў 1988 годзе
- Супрацоўнікі Інстытута эксперыментальнай батанікі імя В. Ф. Купрэвіча НАНБ
- Супрацоўнікі Інстытута лесу НАН Беларусі
- Дактары біялагічных навук
- Прафесары
- Выпускнікі Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі
- Члены КПСС
- Кавалеры ордэна «Знак Пашаны»
- Заслужаныя дзеячы навукі Беларускай ССР
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Нарадзіліся ў Дубровенскім раёне
- Батанікі СССР
- Батанікі Беларусі
- Батанікі XX стагоддзя
- Эколагі СССР
- Эколагі Беларусі
- Лесаводы СССР
- Лесаводы Беларусі
- Цэнтральны батанічны сад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі