Антс Пійп

Антс Пійп
Антс Пійп
	эст.: Ants Piip
1-ы дзяржаўны старэйшына Эстоніі
	20 снежня 1920 — 25 студзеня 1921
Папярэднік	прэм’ер-міністр Эстоніі
Пераемнік	Канстанцін Пятс
2-і міністр замежных спраў Эстоніі[d]
	9 кастрычніка 1919 — 18 лістапада 1919
Папярэднік	Jaan Poska[d]
Пераемнік	Ада Бірк
міністр абароны Эстоніі[d]
	26 кастрычніка 1920 — 25 студзеня 1921
5-ы прэм’ер-міністр Эстоніі
	26 кастрычніка 1920 — 20 снежня 1920
Папярэднік	Яан Тынісан
Пераемнік	дзяржаўны старэйшына Эстоніі
Нараджэнне	28 лютага 1884; Anikatsi[d], Тарвасту, Павет Вільяндзі, Эстонія;
Смерць	1 кастрычніка 1942 (58 гадоў); Салікамск, Пермская вобласць, РСФСР, СССР;
Партыя	Эстонская працоўная партыя[d]; National Centre Party[d];
Адукацыя	юрыдычны факультэт СПбДУ;
Дзейнасць	палітык, дыпламат, адвакат
Месца працы	Тартускі ўніверсітэт;
Узнагароды
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Антс Пійп (эст.: Ants Piip; 28 лютага 1884, воласць Тухалаанэ, Фелінскі павет, Ліфляндская губерня, Расійская імперыя — 1 кастрычніка 1942, Пермская вобласць, РСФСР, СССР) — эстонскі дзяржаўны дзеяч, юрыст, дыпламат; з 20 снежня 1920 года да 25 студзеня 1921 года — дзяржаўны старэйшына Эстоніі (кіраўнік эстонскай дзяржавы і ўрада).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Адукацыя[правіць | правіць зыходнік]

Сын служанкі. Скончыў настаўніцкую семінарыю ў Гольдынгене (цяпер Кулдыга ў Латвіі) у 1903, гімназію (экстэрнам) у Арэнсбургу (цяпер Курэсаарэ ў Эстоніі) у 1908, юрыдычны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта (1913), быў пакінуты пры ўніверсітэце для падрыхтоўкі да прафесарскага звання (1913—1916). У 1912 стажыраваўся ў Берлінскім універсітэце.

Дзейнасць у 1903—1917[правіць | правіць зыходнік]

З 1903 быў настаўнікам у школе ў Марыенбургу (цяпер Алукснэ ў Латвіі), з 1905 выкладаў у прыхадской праваслаўнай школе імя імператара Мікалая II у Арэнсбургу, у 1906—1912 — у мараходным вучылішчы ў Арэнсбургу. Адзін з заснавальнікаў пазыкова-ашчаднага таварыства ў Арэнсбургу, быў старшынёй Настаўніцкага саюза вострава Эзэль (цяпер Саарэмаа ў Эстоніі) і Эстонскага таварыства падтрымкі дзяцей. З 1914 быў памочнікам прысяжнага паверанага.

У 1916—1917 з’яўляўся ваенным чыноўнікам у рускай судовай адміністрацыі. У 1917 — прыват-дацэнт міжнароднага права Пецярбургскага ўніверсітэта; адначасова працаваў у Дэпартаменце нацыянальнасцей Міністэрства ўнутраных спраў Часовага ўрада Расіі.

У 1917 — член Часовага Земскага Савета Эстляндскай губерні, яго прадстаўнік на Дзяржаўнай нарадзе ў Маскве і на Усерасійскай дэмакратычнай нарадзе ў Петраградзе.

Палітык і дыпламат незалежнай Эстоніі[правіць | правіць зыходнік]

У лістападзе 1917 — першы дыпламатычны прадстаўнік Эстоніі ў Петраградзе, у 1918—1920 — прадстаўнік і пасланец Эстоніі ў Лондане. Дамогся накіравання да берагоў Эстоніі саюзнай англійскай ваеннай эскадры, займаўся набыццём зброі падчас Эстонскай вайны за незалежнасць.

У 1919—1920 — намеснік і выконваючы абавязкі міністра замежных спраў Эстоніі, удзельнік Парыжскай мірнай канферэнцыі (1919) (дэлегацыя ад Эстоніі афіцыйна не ўдзельнічала ў Парыжскай мірнай канферэнцыі^[2]), член эстонскай дэлегацыі на перамовах з Савецкай Расіяй у Юр’еве (Тарту), якія завяршыліся падпісаннем Тартускага мірнага дагавора. З 26 кастрычніка 1920 па 20 снежня 1920 — прэм’ер-міністр і ваенны міністр; з 20 снежня 1920 па 25 студзеня 1921 — дзяржаўны старэйшына Эстоніі (кіраўнік дзяржавы і ўрада).

Дэпутат Устаноўчага сходу і 1-га склікання Дзяржаўнага сходу (Рыйгікогу; 1919—1923) ад Эстонскай партыі працы.

Міністр замежных спраў ва ўрадах Канстанціна Пятса (1921—1922), Яана Тээманта (1925—1926), Яана Тынісана (1933), Юры Улуатса (1939—1940).

Галоўны рэдактар газеты партыі працы «Vaba Maa» (1923).

У 1923—1925 — пасланец Эстоніі ў ЗША. Прадстаўляў Эстонію на міжнародных канферэнцыях, узначальваў яе дэлегацыю на пасяджэннях Лігі Нацый. З’яўляўся членам пагаджальных камісіяй Фінляндыя — ЗША і Эстонія — ЗША, быў старшынёй камісіі Грэцыя — ЗША.

Юрыст і палітык[правіць | правіць зыходнік]

У 1919 быў прызначаны прафесарам міжнароднага права Тартускага ўніверсітэта, аднак у сувязі са знаходжаннем на дыпламатычнай службе прыступіў да выканання абавязкаў у 1925. У 1930—1939 — старшыня ўніверсітэцкага акадэмічнага суда. У 1932 — запрошаны выкладчык Каліфарнійскага ўніверсітэта (ЗША). У 1929—1940 — прэзідэнт Французскага акадэмічнага інстытута ў Тарту. У 1923—1940 — адвакат.

У 1930—1940 — член муніцыпальнага савета Тарту, у 1935—1938 — яго старшыня. Быў членам саветаў «Vaba Maa» Ltd і банка Тарту. У 1937 — член другой палаты Нацыянальнага сходу (як прадстаўнік універсітэта), у 1938—1940 — дэпутат Дзяржаўнага прадстаўнічага збору (уваходзіў у дэмакратычную апазіцыю, якую ўзначальваў Я. Тынісан). У 1939 быў адзіным прадстаўніком апазіцыі, які ўвайшоў у склад урада Улуатса.

З 1922 — старшыня Эстонскага таварыства Лігі Нацый (у 1937—1940 — Таварыства міжнародных адносін). У 1929—1940 — старшыня Пан’еўрапейскага таварыства. У 1932—1940 — старшыня Эстона-латвійскага таварыства, у 1932—1940 — старшыня Акадэмічнага прававога таварыства. Ганаровы грамадзянін Тухалаанэ. Узнагароджаны Крыжам Свабоды III/1 (вышэйшая ступень за грамадзянскія заслугі).

Арышт і гібель[правіць | правіць зыходнік]

30 чэрвеня 1941 быў арыштаваны органамі НКУС і адпраўлены ў Ныробскі лагер Молатаўскай (цяпер — Пермскай) вобласці, дзе і памёр.

Бібліяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Эстонский биографический словарь. Таллин, 2002.

Зноскі

↑ ^а ^б Ants Piip // Eesti biograafiline andmebaas ISIK Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25504413"></a>
↑ Мати Граф, «Эстония и Россия 1917—1991: Анатомия расставания», Таллинн, 2007 г., изд. Арго, ISBN 9789949415984

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Антс Пійп
Біяграфія Архівавана 2 мая 2007.

[_65cdc06b47f415bc-1] а ^б Ants Piip // Eesti biograafiline andmebaas ISIK Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25504413"></a>

[2] Мати Граф, «Эстония и Россия 1917—1991: Анатомия расставания», Таллинн, 2007 г., изд. Арго, ISBN 9789949415984

[1]

[2]