Аперацыя «Тайфун» (1989)
| Аперацыя «Тайфун» | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Афганская вайна (1979—1989) | |||
 | |||
| Дата | 23—26 студзеня 1989 | ||
| Месца | Парван, Баглан, Кундуз | ||
| Вынік | тактычны поспех савецкай арміі | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
| Агульныя страты | |||
|
|||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Аперацыя «Тайфун» — перадапошняя планавая вайсковая аперацыя[К 1] савецкіх войск у Афганскай вайне (1979—1989). Была праведзена з 23 па 26 студзеня 1989 года ў правінцыях Парван, Баглан, Кундуз з мэтай «нанясення магчыма большай шкоды сілам апазіцыі ў цэнтральных і паўночных правінцыях краіны»[2].
Перадумова[правіць | правіць зыходнік]
Па ўспамінах Героя Савецкага Саюза генерала Валерыя Вастраціна[3],
|
У нас была дамоўленасць з Ахмад Шахам, які ў гэты момант карыстаўся папулярнасцю ў народа, што ён не будзе перашкаджаць вываду нашых войск, а мы не будзем з ім ваяваць…
Кажуць, што на правядзенні аперацыі настаяў Шэварднадзэ, а можа быць, яго ўгаварыў Наджыбула? Але ў любым выпадку рашэнне прымаў Гарбачоў, хоць ваеннае камандаванне, у тым ліку камандуючы арміяй, камандзіры дывізій і палкоў былі супраць правядзення гэтай аперацыі. Нам была пастаўлена задача — знішчыць групоўку Ахмад Шаха перад самым сыходам. Але гэта проста непрыстойна, калі ў нас была дамоўленасць. <...> Мы проста ведалі, што іх графік працы, месцы размяшчэння іх пастоў і месца іх начной дыслакацыі. І тады за трыццаць хвілін да таго, калі яны вылезуць са сваіх нор і стануць піць чай, па ўсіх гэтых кропках нанесці вар’яцкія артылерыйскія і авіяцыйныя ўдары. <...> Мы іх проста подла знішчылі. |
|
Праведзенне[правіць | правіць зыходнік]
Агульнавайсковая аперацыя часцей і падраздзяленняў 108-й і 201-й мотастралковых дывізій і іншых часцей АКСВА праводзілася на шырокім фронце правінцый Парван, Баглан і Кундуз з мэтай стабілізацыі ваенна-палітычнага становішча ў паўночна-ўсходняй зоне Рэспублікі Афганістан перад пачаткам вываду савецкіх войскаў з ДРА.
Камандаванне аперацыяй ажыццяўляў генерал-лейтэнант Б. У. Громаў.
У мэтах мінімізацыі страт савецкай арміі баявыя дзеянні вяліся пераважна бескантактавым спосабам: былі праведзены масіраваныя авіяцыйныя бамбардзіроўкі і артылерыйскія абстрэлы пазіцый баевікоў Ахмад-Шаха Масуда; выкарыстоўваліся ў тым ліку тактычныя ракеты.
Вынікі[правіць | правіць зыходнік]
За час аперацыі загінула ўсяго некалькі савецкіх салдат; страты сіл апазіцыі вызначыць немагчыма. Было разбурана некалькі дзясяткаў кішлакоў, загінула больш за 1000 мірных жыхароў[1].
Згодна з галоўным ваенным саветнікам у Рэспубліцы Афганістан генерал-палкоўнікам Міхаілам Сацковым, падчас баявых дзеянняў афганскія жанчыны выходзілі на дарогу на перавале Саланг і кідалі пад колы і вусені савецкай бранятэхнікі сваіх мёртвых дзяцей[4].
Пасля аперацыі Ахмад-Шах Масуд даслаў ліст на імя савецкага пасла ў Афганістане Юлія Варанцова, у якім заявіў[5]:
|
|
Жорсткія і ганебныя дзеянні, якія вашы людзі ажыццявілі на Саланге, у Джабаль-Ус-Сараджы і іншых раёнах у апошнія дні вашага знаходжання ў гэтай краіне, знішчылі ўвесь нядаўна ўзнікшы аптымізм. Наадварот, гэта прымушае нас верыць, што вы хочаце любым шляхам навязаць нашаму мусульманскаму народу рэжым. Гэта немагчыма і нелагічна... |
|
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
- Алег Аляксандравіч Юрасаў — гвардыі маёр ПДВ, які загінуў у ходзе аперацыі і ўдастоены звання Героя Савецкага Саюза.
Каментарыі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ Апошняй планавай аперацыяй савецкіх войск у Афганістане з’яўляецца Аперацыя «Паветраны мост», якая скончылася 4 лютага 1989 года.
Зноскі
- ↑ а б в Пандшерский гамбит(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 26 ліпеня 2014. Праверана 11 мая 2022.
- ↑ Марковский В. Су-25 в Афганистане. Архівавана з першакрыніцы 28 верасня 2014. Праверана 5 верасня 2007.
- ↑ Ляховский А. «Если мне прикажут стрелять, я приказ выполню, но себя прокляну» Архівавана 14 лютага 2009.
- ↑ Александр Ляховский. Никто не хотел убивать. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2012. Праверана 28 жніўня 2012.
- ↑ Александр Ляховский. «Если мне прикажут стрелять, я приказ выполню, но себя прокляну» Архівавана 14 лютага 2009. // НВО НГ
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Боровик А. Г. Афганистан: ещё раз про войну. — М.: Международные отношения, 1990.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Ляховский А. «Если мне прикажут стрелять, я приказ выполню, но себя прокляну»Архівавана 14 лютага 2009. // НВО НГ, фев 2009
- Андрей Грешнов. 20 лет назад в Афганистане началась последняя операция советских войскАрхівавана 3 мая 2009. // РИА Новости, янв 2001
