Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Нача)
Славутасць | |
Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі | |
---|---|
![]() | |
54°04′19″ пн. ш. 24°50′20″ у. д.HGЯO | |
Краіна |
![]() |
Месцазнаходжанне | |
Канфесія | Каталіцызм |
Епархія | Гродзенская дыяцэзія |
Архітэктурны стыль | неаготыка і неараманскі стыль |
Будаўніцтва | 1910—1927 гады |
Стан | дзейнічае |
![]() |
Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі — каталіцкі храм, помнік архітэктуры неаготыкі і мадэрну, знаходзіцца ў цэнты вёскі Нача (Воранаўскі раён, Гродзенскай вобл.). Пабудаваны ў 1910-я гады з цэглы. Дзейнічае.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/%D0%9D%D0%B0%D1%87%D0%B0._%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%91%D0%BB_%D0%A3%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D0%B0%D1%9E%D0%B7%D1%8F%D1%86%D1%86%D1%8F_%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%B2%D1%8F%D1%86%D0%B5%D0%B9%D1%88%D0%B0%D0%B9_%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%B2%D1%8B_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%96_%2801%29.jpg/220px-%D0%9D%D0%B0%D1%87%D0%B0._%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%91%D0%BB_%D0%A3%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D0%B0%D1%9E%D0%B7%D1%8F%D1%86%D1%86%D1%8F_%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%B2%D1%8F%D1%86%D0%B5%D0%B9%D1%88%D0%B0%D0%B9_%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%B2%D1%8B_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%96_%2801%29.jpg)
Вёска вядома з 1529 года, калі Януш Касцевіч, ваявода падляшскі, разам са сваёй жонкай Марыяй заснаваў тут парафію (перанёс цэнтр парафіі з Дубічаў) і пабудаваў першы драўляны касцёл, асвечаны пад тытулам Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі і св. мучаніка Юрыя. Пазней Нача належала Кішкам, Радзівілам.
Апошні драўляны будынак святыні быў пабудаваны намаганнямі парафіян у 1756 годзе. Гэта быў велічны трохнававы храм з пяціграннай апсідай, арыентаванай на захад, фланкаванай дзвюма сакрыстыямі, паўднёвая з якіх была пашырана. Касцёл быў накрыты двухсхільным гонтавым дахам з застрэшкамі і вальмамі над прэзбітэрыем і ўвенчваўся васьміграннай шатровай вежай над уваходам і дастаткова вялікай чацверыковай сігнатуркай над алтаром. У галоўным алтары была змешчана вядомая цудамі фігура Пана Езуса Антокальскага.
У 1780 у Начы, якая належала палкоўніку Тамашу Масальскаму, была збудавана капліца. У 1910 годзе на сродкі вернікаў на ранейшым месцы ў цэнтры вёскі ўзнёсся велічны дзвюхвежавы касцёл з вонкавай чырвонай цэглы. Касцёл быў кансэкраваны 26 красавіка 1927 года.
Начская парафія заўсёды ўваходзіла ў склад Радунскага дэканата, колькасць парафіян пад канец ХІХ ст. перавышала 8300 вернікаў. Да 1939 года касцёл згадваўся пад падвойным тытулам Беззаганага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі і св. мучаніка Юрыя. Сёння карыстаюцца толькі першым тытулам, марыйным.
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Nacza_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_-_Church_in_Nacha%2C_Voranava_District%2C_Belarus.jpg/220px-Nacza_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_-_Church_in_Nacha%2C_Voranava_District%2C_Belarus.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Church_in_Nacha_%28Voranava_District%29_-_interior_1.jpg/220px-Church_in_Nacha_%28Voranava_District%29_-_interior_1.jpg)
Адносіцца да тыпу 3-нефавых 2-вежавых базілік з 5-граннай апсідай і бакавымі сакрысціямі. Асноўную ролю ў вертыкальна ўзнёслай, дынамічнай кампазіцыі адыгрываюць шмат’ярусныя вежы галоўнага фасада, верхні 8-гранны ярус якіх завершаны вытанчанымі шпілямі. Высунутыя наперад вежы вылучаюць цэнтральную, з 2-гранным высокім шчытом плоскасць фасада, вось якой падкрэслена арачным уваходным парталам і акном-ружай над ім. Вертыкальнасць архітэктурнай кампазіцыі забяспечваецца высокім цокалем, рытмам высокіх і вузкіх арачных аконных праёмаў і контрфорсаў-пілонаў у прасценках, шматлікімі арачнымі нішамі, 2-граннымі шчытамі, аркатурнымі фрызамі. Графічнасць архітэктурнаму экстэр’еру надаюць кантрастнае спалучэнне атынкаваных і пабеленых ліштваў акон і чырвонай высакаякаснай цаглянай муроўкі, штрыхаваныя карнізы і фрызы, вокны-біфорыумы.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/%D0%9D%D0%B0%D1%87%D0%B0._%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%91%D0%BB_%D0%A3%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D0%B0%D1%9E%D0%B7%D1%8F%D1%86%D1%86%D1%8F_%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%B2%D1%8F%D1%86%D0%B5%D0%B9%D1%88%D0%B0%D0%B9_%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%B2%D1%8B_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%96_%2807%29.jpg/220px-%D0%9D%D0%B0%D1%87%D0%B0._%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%91%D0%BB_%D0%A3%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D0%B0%D1%9E%D0%B7%D1%8F%D1%86%D1%86%D1%8F_%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%B2%D1%8F%D1%86%D0%B5%D0%B9%D1%88%D0%B0%D0%B9_%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%B2%D1%8B_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%96_%2807%29.jpg)
У інтэр’еры цэнтральная нава перакрыта паруснымі скляпеннямі на падпружных арках, бакавыя навы — крыжаста-паруснымі. У малітоўнай зале 3 разьбяныя алтары, якія таксама нясуць у сабе рысы неаготыкі і неараманікі. У галоўным алтары-трыфорыуме стаіць фігура Пана Езуса, яе нішу запаўняюць шматлікія воты. Алтар дэкараваны неагатычнымі пінаклямі і спічакамі, у бакавых нішах трыфорыума ўсталяваны паліхромныя фігуры святых апосталаў Пятра і Паўла. Бакавыя алтары двух’ярусныя: у левым змешчаны абраз Езуса Міласэрнага, наверсе — абраз Хросту Пана, у правым — фігура Маці Божай пад абразом св. Тэрэзы.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/%D0%9D%D0%B0%D1%87%D0%B0._%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%91%D0%BB._%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%96_%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%B0.jpg/220px-%D0%9D%D0%B0%D1%87%D0%B0._%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%91%D0%BB._%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%96_%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%B0.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Church_in_Nacha_%28Voranava_District%29_-_interior_5_-_Pipe_organ.jpg/220px-Church_in_Nacha_%28Voranava_District%29_-_interior_5_-_Pipe_organ.jpg)
Касцёльны ўчастак у XIX ст. быў абнесены каменнай пабеленай агароджай з трохпралётнай уваходнай брамай. Справа ад брамы, амаль у куце агароджы, захавалася трох’ярусная званіца (ніжні ярус бутавы, сярэдні цагляны, верхні драўляны пад чатырохсхільным дахам), якая засталася яшчэ ад комплекса драўлянага касцёла і выкарыстоўваецца як сховішча.
Пахаванні[правіць | правіць зыходнік]
Каля касцёла пахаваны вучоны ў галіне прыродазнаўства, доктар багаслоўя Станіслаў Баніфацый Юндзіл (1761—1847).
Капліца-пахавальня Шукевічаў узведзена на захад ад касцёла, тут быў пахаваны вядомы археолаг, этнограф, краявед і фалькларыст Вандалін Шукевіч (1852—1919).
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Кулагін А. М. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. М. Кулагін; маст. І. І. Бокі. — 2-е выд. — Мн.: БелЭн, 2001.— 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Нача)
- Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Нача) на сайце Radzima.org
- slowo.grodnensis.by