Лабірынты (аповесць)
Лабірынты | |
---|---|
Жанр | аповесць[d] |
Аўтар | Вацлаў Юстынавіч Ластоўскі |
Мова арыгінала | беларуская |
Дата першай публікацыі | 1923 |
Электронная версія | |
«Лабіры́нты» — гістарычна-фантастычная аповесць Вацлава Ластоўскага, гэта першая фантастычная аповесць у беларускай літаратуры[1][2]. Найбольш вядомы празаічны твор Ластоўскага, стаў узорам рамантычнай прозы на гістарычную тэму[3]. У аповесці апавядаецца пра існаванне высокаразвітай крыўскай цывілізацыі, не менш старажытнай за антычныя.
Стыль[правіць | правіць зыходнік]
Гістарызм «Лабірынтаў» — ужо «паслявальтэрскотаўскі», гістарызм найперш інтэлектуальны, бо на парозе ўжо было XX стагоддзе, самы яго разгар, і таму проза В. Ластоўскага 20-х гадоў адчувала павевы новага мастацкага мыслення, звязанага з эпохай мадэрнізму. Тыя павевы мадыфікавала ўласная нацыянальная глеба, напаўнялі змястоўнасцю задачы новага беларускага адраджэння і адпаведныя гісторыка-культурныя асацыяцыі. «Лабірынты» — сплаў філасофска-культурных напрацаванняў (да ўсяго — мінітрактатаў па гісторыі сусветнай міфалогіі, народнай астраноміі, этнаграфіі) і мастацкай містыфікацыі гісторыка-міфалагічнага кшталту, духоўная аснова беларускае Крывіі, адна з першых фундаментальных мастацкіх канструкцый нацыянальнай канцэпцыі быцця.
Міфалагічныя, тэасофскія, фальклорныя, навуковыя і ўласнамастацкія штудыі ў «Лабірынтах» збольшага былі скіраваны на асвятленне актуальных праблем сучаснасці, яны, як адчуваў і сам В. Ластоўскі, дапамагаюць раскрываць «сімвал пройдзенай народам гісторыі». «Нягледзя на тое, што даўно па-свойму рашыў Юпітэр зямельнае права, права гэта да сягоння несправядлівае. І будзе датуль актуальным, пакуль кожны народ не станецца гаспадаром у сваім краі, — наўпрост выводзіць В. Ластоўскі паралелі ў сваю рэальнасць, — пакуль кожны, хто палівае сваім потам загон, не будзе праўным, прызнаным і ўсвячоным правам яго валадаром. Гэты ж час ужо недалёк!».
У аповесці — шмат спасылак і зносак на навуковыя працы, «рэдактарскія» прыпісы, угрунтаваны тэрміналагічны апарат, насычанасць сымболікай, паняццямі міфалогіі, эзатэрыкі. У «Лабірынтах» апісаны народны духоўны космас і асноўныя вехі нацыянальнага культурнага станаўлення, пра адмысловую нацыянальную практопію, створаную на аснове старажытнай беларускай гісторыі.
Выданні[правіць | правіць зыходнік]
- Лябірынты. — Каўнас, 1923.[4]
- Вацлаў Ластоўскі (Власт). Лябірынты. — Берлін: Бацькаўшчына, 1944. — 33 с. — (Народная бібліятэчка).[5]
- Вацлаў Ластоўскі. Творы. — Мюнхен: Бацькаўшчына, 1956. — 112 с.[6]
- Вацлаў Ластоўскі. Выбраныя творы. — Мінск: Беларускі кнігазбор, 1997. — 512 с. — (Беларускі кнігазбор). Архівавана 29 лютага 2020.[7]
- Вацлаў Ластоўскі. Лабірынты. Выбраныя творы. — Папуры, 2015. — 176 с. — (Мая беларуская кніга).[8]
Зноскі
- ↑ ТРАГІЧНАЯ ПЕРАМОГА НАД СТРАХАМ. «ЗАКОН ГУКА» ЗРАБІЛІ ПЕСЬНЯЮ ВЕРШ ЛАСТОЎСКАГА (ПРЭМ’ЕРА) // Tuzin.fm. — 26.12.2017.
- ↑ Уладзімір Арлоў. Вацлаў Ластоўскі (1883-1938) // Jivebelarus.net. — 10.12.2007.
- ↑ Алік Акуліч. Беларускія лабірынты Вацлава Ластоўскага (беларуская мова) // Новы час. — 28-10-2013.
- ↑ «Лабірынты» Вацлава Ластоўскага
- ↑ Вікісховішча
- ↑ Творы (livelib.ru)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 27 студзеня 2021. Праверана 30 студзеня 2021.
- ↑ Вацлаў Ластоўскі. Выбраныя творы (kniganosha.by)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 19 красавіка 2021. Праверана 30 студзеня 2021.
- ↑ Лабірынты. Выбраныя творы (kniganosha.by)