Міхаіл Пятровіч Тамін

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Міхаіл Пятровіч Тамін
руск.: Михаил Петрович Томин
Дата нараджэння 25 ліпеня 1883(1883-07-25) ці 24 ліпеня 1883(1883-07-24)
Месца нараджэння
Дата смерці 30 мая 1967(1967-05-30) (83 гады) ці 31 мая 1967(1967-05-31) (83 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці навуковец, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера батаніка і ліхеналогія
Месца працы
Навуковая ступень доктар біялагічных навук[1] (1937)
Навуковае званне

Міхаіл Пятровіч Тамі́н[2][3] (руск.: Михаил Петрович Томин; 12 (24) ліпеня 1883, в. Шаровічы, Жыздрынскі павет, Калужская губерня — 31 мая 1967, Мінск) — вучоны ў галіне батанікі, ліхенолаг. Акадэмік Акадэміі навук БССР (1956), доктар біялагічных навук (1934), прафесар (1929).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

М. П. Тамін нарадзіўся ў вёсцы Шаровічы Жыздрынскага павета Калужскай губерні. Вучыўся ў мясцовай царкоўна-прыхадской школе, двухкласным павятовым вучылішчы, у 1900 годзе скончыў Жыздрынскае гарадское вучылішча. У 1906 годзе скончыў Маскоўскую земляробчую школу і быў прыняты ў Пецярбургскі лясны інстытут. Праз год М. П. Тамін перавёўся ў Маскоўскі сельскагаспадарчы інстытут, які скончыў у 1912 годзе з дыпломам першай ступені, і ў якім працаваў па вольнаму найму 1912—1913 гг. асістэнтам на кафедры батанікі. У 1913—1929 гадах старэйшы асістэнт у Варонежскім сельскагаспадарчым інстытуце і адначасова з 1914 года выкладчык у ветэрынарна-фельчарскай школе Варонежа[4]. У 1929 годзе М. П. Тамін зацверджаны прафесарам БСГА (горад Горкі, Магілёўская вобласць)[4]. У 1929—1931 гадах Міхаіл Пятровіч працаваў прафесарам у Архангельскім лесатэхнічным інстытуце, у 1931—1934 гадах — у Арэнбургскім інстытуце буйной мясной жывёлагадоўлі і ветэрынарыі[4]. З 1934 па 1941 год і ў 1944—1950 гадах М. П. Тамін працаваў навуковым супрацоўнікам у Батанічным садзе АН БССР, дзе пасля яго прыезду пачаліся планамерныя даследаванні ў галіне ліхеналогіі. Адначасова прафесар кафедры батанікі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта.
У 1937 годзе М. П. Таміну прысвоена вучоная ступень доктара біялагічных навук, у 1940 годзе ён абраны членам-карэспандэнтам Акадэміі навук БССР[2][3][5].

Падчас Вялікай Айчыннай вайны М. П. Тамін апынуўся ў акупаваным Мінску, дзе выконваў абавязкі дырэктара Батанічнага сада і зрабіў усё магчымае, каб зберагчы ад знішчэння ўнікальныя аранжарэйныя расліны, гербарыі, захаваў інвентарныя кнігі пасадак дрэўных і куставых раслін[5].

Пасля вызвалення Мінска ад захопнікаў у 1944 годзе Прэзідыум Акадэміі навук БССР аднавіў вучонага ў званні члена-карэспандэнта[5] і ён працягваў працу ў Батанічным садзе і БДУ. У 1948—1960 гадах М. П. Тамін на пасадзе загадчыка Аддзелам флоры і гербарыя Інстытута біялогіі АН БССР[4]. У 1956 годзе вучоны абраны акадэмікам АН БССР па спецыяльнасці «Сісэматыка раслін»[4].

Памёр Міхаіл Пятровіч Тамін 31 мая 1967 года. Пахаваны на Усходніх могілках у Мінску[4].

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

М. П. Таміну належаць больш за 30 навуковых прац, у т.л. 3 манаграфіі[6].

Яшчэ студэнтам М. П. Тамін у 1908—1910 гадах у якасці памочніка батаніка прымаў удзел у экспедыцыях Перасяленскага ўпраўлення па вывучэнні паўночнай часткі Іркуцкай губерні і пагранічнай з Манголіяй паласы Забайкальскай вобласці, працаваў пад кіраўніцтвам буйнейшых вучоных-батанікаў А. Ф. Флёрава і Б. А. Федчанкі  (руск.) (бел.[5].

М. П. Таміну належаць працы ў галіне ліхеналогіі, сістэматыкі ніжэйшых раслін, батанічнай геаграфіі. Ён займаўся вывучэннем сістэматычны склад лішайнікавай флоры, пераважна паўпустынных абласцей і лясной зоны Еўрапейскай часткі СССР, Далёкага Усходу[6]. Зрабіў апісанне 32 відаў, 4 разнавіднасцей і 12 форм раней невядомых лішайнікаў[6]. Рэдактар і сааўтар выдання «Флора БССР»[6] ў 5 тамах. Імем вучонага названыя 4 віды лішайнікаў[6]. М. П. Тамін узначальваў калектыў батанікаў, якія працавалі над складаннем «Вызначальніка раслін Беларусі» (1967)[5].

Асноўныя працы[правіць | правіць зыходнік]

  • Таблицы для определения лишайников, встречающихся в лесах Средней России — Воронеж, 1927.
  • Определитель кустистых и листоватых лишайников СССР — Мн.: Изд-во АН БССР, 1937.
  • Определитель корковых лишайников Европейской части СССР (кроме Крайнего Севера и Крыма) — Мн.: Изд-во АН БССР, 1956.
  • Лишайники, бактерии и актиномицеты — М.: Высшая школа, 1960 (Определитель низших растений, т.5) (у сааўт.).
  • Определитель растений Белоруссии — Мн.: Вышэйшая школа, 1967 (у сааўт.).

і нш.

Навуковыя артыкулы[правіць | правіць зыходнік]

  • Материал по лихенологии. Определитель лишайников солонцеватых почв в полупустынной области юговостока СССР / М. П. Томин // 25 лет научнопедагогической и общественной работы академика Б. А. Келлера: юбил. сб. /под ред. проф. А. Я. Гордягина. — Воронеж, 1931.
  • Новые и редкие виды лишайников СССР. II / М. П. Томин // Сборник научных трудов / редкол.: Т. Н. Годнев [и др.] ; Акад. наук БССР, Институт биологии. — Минск, 1950. — Вып. 1. — C. 77—86.
  • Интересные и новые виды лишайников СССР / М. П. Томин // Ботанические материалы Отдела Споровых Растений Ботанического Института им. В. Л. Комарова Академии Наук СССР / под ред. проф. В. П. Савича. — Москва; Ленинград, 1950. — Т. 6, вып. 7-12. — C. 108—112.

і інш.

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2002. — С. 414. — 552 с. — ISBN 985-11-0251-2
  2. ↑ а б БелЭн 2002.
  3. ↑ а б ЭПБ 1986.
  4. ↑ а б в г д е Михаил Петрович Томин. К 130-летию со дня рождения ботаника-лихенолога, академика НАН Беларуси (руск.)
  5. ↑ а б в г д Рукапісы не гараць. Як з простага хлопца з вёскі вырас сусветна вядомы батанік Архівавана 5 сакавіка 2016.
  6. ↑ а б в г д Академик ТОМИН Михаил Петрович (руск.) // Сайт НАН Беларусі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Міхаіл_Пятровіч_Тамін&oldid=4722876"