Радунскі замак

Радунскі замак
	Замак
Радунскі замак
	; Умацаваны гаспадарскі двор у сярэдзіне XVII ст. Мастацкая рэканструкцыя П. Татарнікава
	54°02′07″ пн. ш. 25°03′24″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь;
Месцазнаходжанне	Гарадзішча;
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 413В000129шыфр 413В000129
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Радунскі замак (таксама вядомы як Замак каралевы Боны, Шведскі вал) — колішні замак недалёка ад Радуні (Воранаўскі раён), рэшткі якога размешчаны на ўзвышшы сярод забалочанай мясцовасці на беразе ракі Радунька на паўднёвы ўсход ад в. Гарадзішча.

Ад замка захаваліся валы чатырохвугольная, памерам 85 х 60 м. Пляцоўка замка паднятая на вышыню да 8 м над далінай ракі, валы маюць вышыню 3-5 м. Замчышча абкружана ровам глыбінёй 2,5-3 м і шырынёй 6-8 м, памеры рова, верагодна, вызначаны пад час раскопак, бо ўжо ў ХІХ стагоддзі роў быў практычна засыпаны. У паўднёва-ўсходнім вугле валоў да нашага часу бачны ўваход, там месцілася ўязная вежа-брама з пад’ёмным мастом. Гісторыкі лічылі, што аснову замкавай абароны складаў комплекс драўляна-земляных умацаванняў. Пры раскопках быў выяўлены культурны пласт у 0,4-0,5 м. Ф. Пакроўскі ў кнізе «Археологическая карта Виленской губернии» (Вільня, 1893), пісаў, што ўнутры вала, па кутах гарадзішча маюцца невысокія ўзвышэнні, верагодна, рэшткі былых пабудоваў, што пацвярджаецца таксама багаццем тут цагляных і кафляных абломкаў. Падчас раскопак гарадзішча ў той час былі знойдзены старадаўнія манеты, піка і асаблівай формы жалезная сякера, якая захоўвалася ў вёсцы Юцюны. Энцыклапедыя Вялікага Княства Літоўскага ўдакладняе, што археолагамі была знойдзена кераміка XIV—XVII стст., паліваная і тэракотавая кафля, жалезныя наканечнікі дзідаў, сякера, манеты XV—XVII стст. і інш.

У XIV—XVII ст. замак быў вялікакняскай маёмасцю. Пакроўскі піша, што паводле народнага падання, пераказанага тутэйшым настаўнікам, перад тым як з’ехаць у Белавежскую пушчу, у Радунскім замку нейкі час жыла каралева Бона. Як было напісана вышэй, на поўначы Лідскага павета было некалькі «замкаў каралевы Боны».

У 20 кастрычніка 1536 г. у прысутнасці вялікага князя літоўскага Жыгімонта I Старога была падпісана дамова пра шлюб Барбары Радзівіл і Станіслава Гаштольда.

Вандалін Шукевіч лічыў, што так званы замак Боны ў Радуні гэта былы двор старасты, які застаўся з часоў, калі існавала Радуньскае староства.