Фларыян Чарнышэвіч

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Чарнышэвіч.
Фларыян Чарнышэвіч
польск.: Florian Czarnyszewicz
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 1 ліпеня 1900(1900-07-01)
Месца нараджэння
Дата смерці 18 жніўня 1964(1964-08-18) (64 гады)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік
Мова твораў польская і беларуская
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фларыян Чарнышэвіч (польск.: Florian Czarnyszewicz; 2 ліпеня 1900[1], хутар Тучы[2][3], Бабруйскі павет — 18 жніўня 1964, Вілья Карлас-Пас, Аргенціна) — польскі эміграцыйны пісьменнік беларускага паходжання. Апісваў жыццё ваколічнай (заградовай) шляхты пачатку XX стагоддзя ў ваколіцах Клічава. Першым і найважнейшым творам аўтара ёсць раман «Надбярэзінцы».

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Паходзіў з ваколіц Клічава ў Бабруйскім павеце. Нарадзіўся на хутары Тучы, які цяпер не існуе. Фларыян адзін з пяці дзяцей Францішка Чарнышэвіча і Апалоніі з Мілютаў[4]. Чарнышэвічы былі род ваколічнай шляхты Вялікага Княства Літоўскага з міжрэчча Бярэзіны і Дняпра, у 1859 годзе на вымаганні заканадаўства Расійскай імперыі пацвердзілі сваё шляхецтва[5].

Юнацтва Фларыян правёў у засценку Перасека, паблізу хутара Тучы, за некалькі кіламетраў ад Клічава, тым часам Мінскай губерні[6][7]. Скончыў 4-класнае гарадское вучылішча, імаверна, у Клічаве або Бабруйску. Польскую мову вывучыў, паводле ўласных слоў, у «тайных польскіх школах», у якіх сам пазней выкладаў[8].

У беларускіх СМІ сустракаецца памылковая інфармацыя пра супрацоўніцтва Фларыяна Чарнышэвіча з «Нашай Нівай» у 1910-я гады і публікацыю там яго беларускіх вершаў, але насамрэч з подпісам «Ф. Чарнышэвіч» там публікаваліся вершы Хведара Чарнышэвіча.

Як разведчык на баку Польшчы удзельнічаў у польска-савецкай вайне 1920 года, падзеі якой апісаў у аўтабіяграфічных устаўках «Надбярэзінцаў». Паводле Рыжскага мірнага дагавора 1921 года радзіма Чарнышэвіча аказалася ў складзе Беларускай ССР, ён пасяліўся ў занятай палякамі Вільні, дзе працаваў у паліцыі.

У 1924 годзе эміграваў у Аргенціну, 30 гадоў працаваў на бойні ў мястэчку Берыса. Вялікімі намаганнямі пабудаваў дом у Вілья-Карлас-Пас, маляўнічай горнай мясцовасці правінцыі Кордава, у якім пасяліўся ў 1956 годзе з жонкай і дачкой. Быў дзеячам Саюза палякаў у Аргенціне[9].

Позна дэбютаваў у літаратуры, першым творам была аўтабіяграфічная аповесць «Надбярэзінцы», якая выйшла ў 1942 годзе. Кніга мела добрыя рэцэнзіі, але праз Другую сусветную вайну і цэнзуру, уведзеную па вайне ўладамі ПНР, так і не ўвайшла ў канон польскай літаратуры.

Бібліяграфія[правіць | правіць зыходнік]

  • 1942 — Nadberezyńcy (у беларускім перакладзе «Надбярэзінцы», пераклад Кацярыны Маціеўскай, 2017)
  • 1953 — Wicik Żywica
  • 1958 — Losy pasierbów
  • 1963 — Chłopcy z Nowoszyszek

Зноскі

  1. ↑ Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Tom 10, Warszawa 2008
  2. ↑ Сяргей Трафілаў Дед знаменитого рокера Стивена Тайлера был родом из-под Кличева и шпионил против большевиков(недаступная спасылка), 16.07.2019, Komsomolska Prawda
  3. ↑ цяпер найбліжэйшая вёска — Перасопня Клічаўскага раёна
  4. ↑ Florian Czarnyszewicz na myheritage.pl
  5. ↑ Alfabetyczny spis rodzin szlachty guberni mińskiej na dzień 1 lipca 1903 roku, Drukarnia Guberniana, Mińsk, 1903 r.
  6. ↑ Syn ziemi kresowej, «Głos Polski» z 24.09.1965, nr 2998, Buenos Aires
  7. ↑ Bartosz Bajków, Florian Czarnyszewicz: przyczynek do biografii, w: «Arcana» (nr 138), str. 107
  8. ↑ Maciej Urbanowski, Arcydzieło nieznane, https://web.archive.org/web/20140202165616/http://www.rp.pl/artykul/502706.html?p=1
  9. ↑ Sitio no disponible en este momento. Intente más tarde. upranet.com.ar (11 ліпеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 19 студзеня 2021.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Bartosz Bajków, Florian Czarnyszewicz: przyczynek do biografii, w: «Arcana» (nr 138) listopad/grudzień 2017
  • Bartelski, Lesław M. Polscy pisarze współcześni 1939–1991: Leksykon. PWN. ISBN 83-01-11593-9.
  • Krzysztof Wojciechowski, Chłopcy z Nowoszyszek: http://www.kresy.pl/publicystyka,omowienia?zobacz/chlopcy-z-nowoszyszek Архівавана 4 сакавіка 2016.
  • Paulina Subocz-Białek, Ireneusz Staroń, Nostalgiczna pieśń powrotu. O twórczości Floriana Czarnyszewicza, Instytut Literatury, Kraków 2020
  • Paulina Subocz-Białek, Ireneusz Staroń, Poza mapą. O «Nadberezyńcach» Floriana Czarnyszewicza, Arcana, Kraków 2020

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

commons: Фларыян Чарнышэвіч на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Фларыян_Чарнышэвіч&oldid=4611979"