II з’езд салдат 3-й арміі Заходняга фронту
Другі з’езд салдат 3-й арміі Заходняга фронту. Адбыўся 2 — 6 (15 — 19) лістапада 1917 г. у Полацку. Прысутнічалі 450 дэлегатаў, з іх 335 з рашаючым і 115 з дарадчым голасам. Партыйны склад з’езда: 165 бальшавікоў, 110 эсэраў, 40 меншавікоў-інтэрнацыяналістаў, 20 эсэраў-максімалістаў. Фракцыі бальшавікоў і эсэраў-макісмалістаў блакіраваліся, што давала ім перавагу ў галасах. Сярод дэлегатаў было 390 салдат і 12 афіцэраў. З’езд абмеркаваў пытанні: даклады з месцаў, бягучы момант і канструкцыя ўлады; даклад армейскага камітэта; выбары новага армейскага камітэта. Значная частка дэлегатаў стаяла на пазіцыях меншавікоў і эсэраў. З’езд прыняў рашэнне аб неабходнасці стварэння кааліцыйнага ўрада, хоць прызнаў першыя дэкрэты Савецкага ўрада — аб міры, аб зямлі і інш. У рэзалюцыі з’езда гаварылася, што «адзіна правільным шляхам для ўхілення грамадзянскай вайны з’яўляецца стварэнне аднароднай сацыялістычнай улады». Кампраміснае рашэне з’езда аб уладзе не задаволіла салдацкія масы. У 80 % салдацкіх наказаў, накіраваных х’езду, было патрабаванне прызнаць СНК на чале з У. І. Леніным. Пра гэта гаварылі і большасць салдацкіх дэлегатаў. З’езд выбраў армейскі камітэт на ачле з бальшавіком пажпаручнікам С. А. Анучыным, у які ўвайшлі прадстаўнікі ўсіх фракцый. Прыняў рашэнне аб пераходзе паўнаты ўлады ў рукі армейскага камітэта, выбраў пастаянны ВРК арміі (часовы армейскі ВРК быў створаны 28 кастрычніка і ўзяў пад свій кантроль дзейнасць камандзіраў, штабоў, тэлефонаў і тэлеграф станцый, санкцыяніраваў арышты афіцэраў, прадухіляў спробы ўзброенных выступленняў). Выказаў недавер Вярхоўнаму галоўнакамандуючаму М. М. Духоніну. Пасля з’езда ў армейскім камітэце і ВРК вялася вострая палітычная барацьба за ўладу паміж бальшавікамі, з аднаго боку, і меншавікамі і эсэрамі, з другога. 14 (27) лістапада 1917 г. па прапанове бальшавікоў большасцю галасоў была прынята рэзалюцыя аб тым, што да склікання 3-га армейскага з’езда ўлада ў 3-й арміі поўнасцю пераходзіць да ВРК, які будзе паглыбляць і пашыраць заваёвы Кастрычніцкай рэвалюцыі, кіравацца ў сваёй дзейнасці загадамі і распараджэннямі ВРК Заходняга фронту і СНК. У адказ на гэта меншавікі і эсры заявілі аб сваім выхадзе з армейскага камітэта. У спецыяльным паведамленні бальшавіцкі ВРК (старшыня А. Ф. Баярскі) аб’явіў, што 3-я армія падтрымлівае Савецкі ўрад і «ўсякага, хто будзе мяшаць гэтаму ўраду, яна лічыць сваім ворагам». Усе вайсковыя камітэты і Саветы ў часцях і ўстановах арміі былі перайменаваны ў ваенна-рэвалюцыйныя. За адмову заключыць перамір’е на фронце быў арыштаваны камандуючы 3-й арміяй генерал Д. П. Парскі, замест яго ВРК прызначыў Анучына. Меншавікі і эсэры рашуча выступалі супраць дзеянняў бальшавікоў. Што абумовіла неабходнасць склікання новага 3-га з’езда салдат 3-й арміі Заходняга фронту для выяўлення волі арміі па пытанні аб уладзе.
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- В борьбе за Октябрь в Белоруссии и на западном фронте. — Мн., 1957.
- Великая Октябрьская Социалистическая революция в Белоруссии: Документы и материалы: 40 лет (1917—1957) / Институт истории партии ЦК КПБ—филиал Института марксизма-ленининзма при ЦК КПСС, Институт истории АН БССР, Архивное управление БССР; Сост.: В. В. Скоробогатый, В. С. Давыдова, В. Н. Жигалов, М. Ф. Залога; Редкол.: Т. С. Горбунов и др. Т. 2: Победа Социалистической революции и упрочение Советской власти в Белоруссии: Октябрь 1917 г. — март 1918 г. — Мн.: Госиздат БССР, Редакция политической литературы, 1957. — 1070 с.
- Победа Советской властив Белоруссии. — Мн., 1967.
- Смольянинов, М. М. Революционное движение солдатских масс на Западном фронте в 1917 г. — Мн., 1981.